دکتر ناصر خلیلی ابتدا در خصوص اقبال به کالای داخلی در تحقق اقتصاد مقاومتی و راهکارهای عمومی کردن تمایل به مصرف کالای تولید داخلی از زاویه و نگاه فرهنگی گفتند: نگرش های گوناگونی در مبحث مصرف گرایی وجود دارد. عمدتاً در نگاه اندیشمندان و افراد دست اندرکار، به‌ویژه مسئولینی که تعاریف کاربردی را با زبان مسئولیت خویش و به‌عنوان مقامات مملکتی اعلام می‌کنند، مفهومی مورد غفلت واقع می شود که آن ارزش‌افزوده یا خلق ثروتی است که در مصرف گرایی رخ می دهد. اگر مصرف گرایی منجر به خلق ثروت شود، اشتغال زایی کند، برای آینده اندوخته ای علمی و مالی به وجود آورد و افراد را به تولیدات نوین و فراگیر دعوت کند، مصرف گرایی نامطلوب نخواهد بود؛ اما اگر این موارد مدنظر قرار نگیرد، طبیعتاً مصرف گرایی، امری نامطلوب خواهد بود و باید از آن فاصله گرفت و مصرف بهینه داشت.جنبه دیگر مساله، مصرف کالای خارجی در جایی است که ثروت ملی را نشانه رفته و هدر می رود؛ و فرهنگ ناپخته و ناسالم غربی را با فرهنگ اصیل کشور در می آمیزد و فرهنگ ما را به چالش می کشد. که بحث مصرف کالای داخلی و بحث اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری(حفظه الله) بر روی آن تأکید دارند، ناظر به این جنبه است. اکنون‌که کشورهای دیگر با تولیدات لوکس و تزئین‌شده سرمایه ما را به تاراج می برند، شایسته است که محصولاتی را وارد کشور کنیم که در آینده بتوانیم معادل آن را با در نظر گرفتن فرهنگ خویش ابداع کرده و به این سبب از وابستگی و خروج ارز از کشور جلوگیری کنیم و همچنین در داخل کشور اشتغال زایی کرده و کالایی باکیفیت برتر ارائه کنیم. اگر رویکرد را این گونه در نظر بگیریم که خودمان آینده را تعریف کنیم، اشکالی متوجه ورود کالای خارجی و استفاده از آن نخواهد بود؛ اما اگر در قبال معادلات اقتصادی در عرف بین‌المللی ناچار به فروش نفت، ثروت‌های انفال، گاز، فرآورده‌های نفتی و معادن اورانیوم شویم و به ازای آن ماشین لوکس و وسایل تزئینی زندگی دریافت کنیم و نتوانیم در آینده برای آن ها ساخت جایگزینی تعریف کنیم، در واقع ثروت کشور را با تمایلات خود به تاراج داده ایم. استاد دانشگاه آزاد در خصوص اینکه علل فرهنگی گرایش ایرانیان به کالای خارجی چیست گفتند: ما دو مرحله گذر از گذشته را در بعد انقلاب داشته-ایم؛ که چشم مردم به جهان گشوده شد و آزادی را گسترش داد. اگر قبل از انقلاب عده کمی می توانستند با فرهنگ اروپایی-آمریکایی ارتباط و تعامل داشته باشند، پس از انقلاب درصد بالایی از مردم توانستند با کشورهای اروپایی و آمریکایی ارتباط بگیرند و ناخواسته به این باور دست یافتند که مردم ایران قبل از انقلاب محروم بوده اند. و احساس کردند که باید با ورود کالاهای جدید، فرهنگ جدید و زندگی فانتزی را نیز تجربه کنند. یک مرحله گذر نیز، پس از جنگ بود. در دوران جنگ امام(ره)، اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند لذا دولت اقتصاد انقباضی را پیشه کرد که در زندگی مردم نیز اثر گذار بود. این جلوگیری از اسراف در آن زمان، پس از جنگ این تفکر را در مردم شکل داد که با اتمام جنگ، می توان زندگی لوکس و فانتزی تری را تجربه کرد؛ به‌ویژه نسلی که پس از جنگ متولد شدند و شرایط دوران جنگ و قبل از انقلاب را مشاهده نکرده بود که هم‌زمانی این نسل با گسترش شبکه های اجتماعی مساله را تشدید کرد. دو نسلی که پس از جنگ متولد شده اند پارادوکس و چالشی بین وضعیت فعلی و زمان جنگ به وجود آورده اند. این اختلاف دیدگاه سبب شده که تمایل به زندگی لوکس، زندگی با توجه به پیشرفت تکنولوژی، امکانات الکترونیکی و ...، مردم را به سمت کالاهای لوکس اروپایی سوق دهد. جمهوری اسلامی ایران تلاش های خوبی در این زمینه داشته، اما این اقدامات کافی نبوده و نتوانسته ضمن اینکه فضا را برای مردم باز کرده، مضرات زندگی اروپایی و لوکس پرستی را بیان کند و این سبب شده که مردم همچنان طالب زندگی لوکس باشند. عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در مورد اینکه رسانه ملی و سایر رسانه ها چگونه می توانند برای برند سازی کالاهای داخلی فعالیت کنند بیان کرد: این یک عامل مستقل است که ما به آن توجه نکرده ایم. گروهی که در رسانه فعالیت می‌کنند، عموماً افراد جوان تا میان‌سال هستند که دولت به آن ها توجهی نداشته است. برخی گرایش های سنتی دارند، برخی گرایش های مدرنیته و برخی دیگر گرایش های اروپایی غربی دارند و گروهی اروپایی شرقی و برخی دیگر نیز گرایش‌های ایرانی. چرا دولت در بخش اصحاب رسانه آموزش های لازم را انجام نداده است؟ چرا خبرنگارها و مبلغین، به فرهنگ مردم و جغرافیای نقشه جمهوری اسلامی توجه نمی-کنند؟ آن ها را آزاد می گذاریم که هر کاری خواستند انجام دهند؛ اما نسبت به خانم ها، مصرف‌کنندگان، تولیدکننده و ... حساس هستیم که چرا دقت کافی را ندارد؛ چرا کیفیت را افزایش نمی‌دهد، چرا بسته بندی مطلوب نیست و ...
حال آنکه عاملی به نام اصحاب رسانه بر همه این عوامل غالب است. اما نظام جمهوری اسلامی و دولت هایی که پی‌درپی می آیند، در این بخش که تأثیر مستقیم و بعضاً مخرّب دارد گزینش و آموزش صورت نمی دهند؟ هر شخصی که میکروفون دارد، قلم و فکر دارد، می نویسد و تبلیغ می کند و شبکه و روزنامه و مجله راه‌اندازی می کند، ما باید آن را اصلاح کنیم. باید فرهنگ اصحاب رسانه را کنترل کنیم و آموزش دهیم، آن زمان می توانیم عوامل دیگر را کنترل کنیم. اما در مقوله رقابت. رقابت با حضور دو نفر شروع می شود و با «یک»، رقابت معنا ندارد. ما در حال حاضر «یک» هستیم، دولت خود تولید داخل را دارد و خود مجوز واردات می دهد و هر دوی این ها در واقع یکی است. تولید ماشین ما دولتی است و واردات ما با مجوز دولت است. پس می‌بینید که جمع این دو نیمه همان «یک» است و ما برای رقابت هنوز بازار نداریم.
دکتر خلیلی در مجموع راهکارهای ذیل را در موضوع مصرف کالای ایرانی بیان کردند:
1. ملاحظه افق تولید محصول معادل در واردات محصولات خارجی و پرهیز از واردات کالاهای لوکس و تزئینی؛
2. تبیین مضرات استفاده از کالاهای لوکس و تزئینی؛
3. مبارزه با سود هنگفت موجود در قاچاق برای واسطه ها و آسیب رساندن به آنها؛
4. توجه به نیازهای کالایی و تولید آن ها جهت مقابله حقیقی با قاچاق؛
5. کمک به ایفای نقش مادران در پرهیز دادن از چشم و هم چشمی و تمایل به کالای لوکس؛
6. اجتناب صداوسیما از تبلیغات مروج مصرف‌گرایی؛
7. اعمال اصلاحات ساختاری در تولید، مثل رونق بخشی به صنعت بسته بندی کالای داخلی یا ایجاد فضای رقابتی و دقت در صدور مجوز نمایندگی برای کالاهای خارجی؛
8. کنترل و آموزش اصحاب رسانه جهت جلوگیری از دامن زدن به مصرف گرایی و لوکس طلبی؛
برای تهیه این محصول می توانید با دفتر پژوهش نامه به شماره 02532910663 تماس حاصل نمایید
سرمایه گذاری بر تربیت نسل جدید در مصرف کالای داخلی
سلسله گفت و گوهای پایش فرهنگ مصرف کالای داخلی در تحقق اقتصاد مقاومتی
در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری در سال "اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل"، موسسه صراط مبین با اتخاذ رویکرد فرهنگی، به مساله فرهنگ مصرف کالای داخلی پرداخته که در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است. در این پژوهش علاوه بر فراتحلیل منابع، و تبیین وضعیت میدانی و ... ، مصاحبه هایی از اساتید فن و مسئولین اخذ شده تا راه های رونق دادن به فرهنگ مصرف کالای داخلی شناسایی شود که در ادامه بخش هایی از مصاحبه دکتر دکتر ناصر خلیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تقدیم می شود.
