متاسفانه در جامعه ایران جایگاه ازدواج و سبک زندگی ایرانی دچار آسیبهای متعددی شده که یکی از آنها افزایش سن ازدواج جوانان است. از همین رو موسسه صراط مبین مصاحبه ای را با جناب آقای دکتر سالاری فر پژوهش گر حوزه و دانشگاه ترتیب داده تا نظرات این کارشناس محترم را در این زمینه جویا، و به اطلاع خوانندگان فهیم برساند.
در ابتدای این مصاحبه دکتر سالاری فر با اشاره به مساله افزایش سن ازدواج و راهکار حل این مشکل گفتند:«راهکار» مبتنی بر تشخیص است. اگر بخواهیم مشکل را حل کنیم، تا مشکل روشن نشود و ابعاد آن دقیق بررسی و پژوهش نشود، مشکل حل نمی شود. بحث ازدواج و افزایش سن آن، یکی از مسائل مهم فرهنگی در جامعه است. این مبحث، مسئله فرهنگی بسیار مهمی است که به صورت بحران نمود یافته و باید بررسی شود. ایشان از این مشکل به عنوان بحران یاد کرده و بیان کردند: گاه مشکلی را برخی افراد ویژه جامعه می‌توانند تشخیص دهند؛ ولی گاهی مشکل آن اندازه اوج می‌گیرد که علاوه بر متخصصان، در کوچه و خیابان نیز مردم از آن صحبت می‌کنند و متخصصان جامعه نتوانسته‌اند آن را حل کنند لذا در حال حاضر بحث ازدواج بدین صورت درآمده و می توانیم ادعا کنیم که ازدواج اکنون یک بحران است. در ادامه حجت الاسلام سالاری فر با توجه به آمارهای افزایش سن ازدواج دو نکته را مهم تلقی کرد: نکته اول، اینکه در مسئله افزایش سن ازدواج، باید نخست نگاه دینی، اخلاقی، روانی و اجتماعی را به مسئله روشن، سپس پیامدهای آن را فهمیده و تبیین کرد.
نکته دوم، موانع روان‌شناختی ازدواج در درون جوان هاست. لذا از زاویه روان‌شناختی در روان جوانان، دسته‌ای موانع وجود دارد که آنها را از ازدواج بازمی دارد. وی در ادامه به بعضی از موانع موجود برای ازدواج براساس نکات ذکر شده پرداخته و بیان کردند: مثلا یکی از موانع، پدیدآمدن احساس محدودیت پس از ازدواج است. از نظر روان‌شناختی، فرد به چنین ذهنیتی می‌رسد که ازدواج یعنی دست و پایت را ببندی! باید به یکی پاسخ‌گو باشی که کجا بودم یا کجا نبودم! می‌خواهی تفریح کنی یا ورزش بروی یا برای کوهنوردی به کوه بروی، همسرت می گوید: کجا می‌خواهی بروی؟ وی افزود: به نظر بنده یکی از راهکارها این است که در دانشگاه ها کلاس آموزشی ازدواج داشته باشیم؛ البته در سال‌های آخر دوره کارشناسی، نه سال‌های اول که فرد هنوز به ثبات نرسیده است؛ یعنی حدود 21 یا 22 سالگی. هرچند سن مناسب برای دختران، با سن مناسب برای پسران متفاوت است. لذا در پژوهش‌های میدانی باید روشن کنیم که زمینه‌های فکری و روحی دختران و پسران چگونه است و مسائل‌شان چیست. در حقیقت اصل موضوع به اضافه تفاوت‌ها آن و نیز زودهنگام یا دیرهنگام بودن آنها باید مشخص شود.
ایشان با بیان یک حدیث از پیامبر اسلام، ضعف باور دینی جوانان درباره ازدواج را یکی دیگر ازعوامل دانست و گفت: این روایت که میفرماید: «کسی که ازدواج کند، نیمی از دینش را به دست آورده است»، ممکن است اصلا ندیده یا نشنیده باشند، یا متوجه این نکته نشده‌اند که وقتی پیامبر اسلام (ص) میفرماید: «مَن رَغِبَ عَن سُنَّتی فَلَیسَ مِنّی» یعنی چه؟ در اینجا پیامبر (ص) می‌گوید: «ازدواج، سنّت من است!». ایشان در همین رابطه گفتند: لازم است کار دینی به صورت سخنرانی، جلسات در دانشگاه، برنامه‌های صداوسیما، مشاوره فردی، مشوقان ازدواج و... انجام شود که تمامی این موارد در بُعد دینی، مردم را تقویت می‌کند و نگرش فرد را تغییر می‌دهد. در واقع با این کار، نگرش و فهم جوانان افزایش می‌یابد. دکتر سالاری فر مساله اقتصاد را به عنوان مشکل اصلی ندانسته و آن را بیشتر در نوع نگرش جوانان دانسته و گفتند: مشکل اصلی مشکلات اقتصادی نیست، بلکه نگاه و نگرش اقتصادی است. در حقیقت نگرش اقتصادی جوانان ما سراسر زندگی خانوادگی را دربرگرفته است؛ یعنی تجملات زندگی بسیار زیاد شده است. ایشان در پایان بر نقش والدین در حل این معضل تاکید کرده و افزودند: والدین برای ازدواج، شرایطی برای فرزندشان تعریف کرده‌اند که در حقیقت شرایطی سخت‌گیرانه است؛ که در این باره باید برنامه‌ای برای والدین داشت.
دکتر سالاری فر در مجموع راهکارهای ذیل را برای حل معضل افزایش سن ازدواج در جوانان بیان کردند:
1- لزوم پژوهش میدانی بسیار قوی در شناخت ریشه‌ها و عوامل مسئله
2- ساماندهی تیمی از متخصصین برای ارائه راهکارهای متناسب با عوامل
3- تقویت جایگاه ازدواج در اذهان جوانان با توجه به ارزش های اخلاقی – معنوی و ...
4- درمان موانع روان شناختی ازدواج مثل ترس از عدم موفقیت ازدواج، ترس از عدم توانایی برای مسئولیت ها و ...
5- مواجهه فکری با موانع فرهنگی ازدواج، مثل تنوع طلبی، راحت طلبی، آزادی جویی
6- برگزاری کلاس های آموزشی در سن مناسب با توجه به مولفه جنسیت
7- راه اندازی «نهضت مشاوران ازدواج» جهت تشویق به ازدواج
8- تقویت ایمان دینی برای بالابردن اهتمام به ازدواج و توجه به توکل، بالا بردن روحیه قناعت
9- اصلاح نقش والدین در ازدواج جهت عدم سخت گیری، ارائه کمک و ...
متن کامل این مصاحبه در پژوهشنامه افق مکث با موضوع "علل افزایش سن ازدواج در جوانان" منتشر خواهد شد.
