ساختار ازدواج و سن آن در جوامع با همدیگر متفاوت است و در واقع، هر جامعه ای با توجه به سبک زندگی و نظام فرهنگی خود، شیوه ها و روش های خاصی در زوجیت به وجود آورده است. این امر در فرهنگ اسلامی نیز موردتوجه ویژه بوده است، بخصوص توصیه گردیده است ازدواج در زمان مناسب آن انجام گیرد تا برکات معنوی، روانی، تربیتی و اجتماعی بیشتری نصیب همسران جوان گردد. متاسفانه در کشور ما مقوله ازدواج دستخوش تحولات چشمگیری شده و جامعه هدف آن یعنی جوانان به دلیل مسائل و مشکلات گوناگون رغبتی برای انجام این فریضه در موعد مناسب خود نشان نداده و کشور دچار آسیب افزایش سن ازدواج و به تبع آن آسیب های ناشی از این افزایش سن می شود. از همین رو موسسه صراط مبین اقدام به بررسی و شناسایی این آسیب، و علل بروز آن نموده و با استفاده از نظرات کارشناسان خبره در صدد بیان راهکارهای موثر و اجرایی برای حل این مشکل نموده است. از همین رو مصاحبه ای با استاد محترم جناب آقای حجت الاسلام و المسلمین دکتر واعظ موسوی استاد حوزه و دانشگاه ترتیب داده تا از نظرات این کارشناس محترم استفاده و به اطلاع شما سروران فرهیخته برساند
حجت الاسلام واعظ موسوی در ابتدای مصاحبه در خصوص علل افزایش سن ازدواج و سبک زندگی جوانان ایرانی گفتند: در گذشته وقتی فرزندان بازیهایی همچون عروسبازی و خالهبازی انجام میدادند، ازدواج، یکی از آرزوهایشان تلقی میشد و مانند رؤیایی در ذهنشان بود. اما الان کنکور و رفتن به دانشگاه، هدف و حُسن بسیار بزرگی میشود که ذهن بچهها را فقط به درسخواندن و دانشگاه رفتن معطوف میکند. هنگامی که این فرزند به سن ازدواج میرسد، هیچگونه آمادگی ندارد و حتی اگر والدین او را از نظر مالی پشتیبانی کنند، آمادگی و مهارت ازدواج ندارد؛ زیرا برای این هدف تربیت نشده است. در عصر حاضر، دختران در 25 سالگی عروس میشوند و تا زمان بچهدارشدن، 27 یا 28 ساله میشوند. در چنین شرایطی به درستی نمیتوانند کودک را بزرگ کنند؛ به گونهای که به ناچار، مادر برای دخترش بچهداری میکند. در گذشته اینگونه نبود. با توجه به اینکه دختران برای کنکور بسیار درس خواندهاند و سپس دانشگاه رفتهاند، مادربودن را بلد نیستند.
ایشان در بخشی دیگر از سخنان خود در خصوص نقش والدین در حل مشکل افزایش سن ازدواج افزودند: لازم است پدرها و مادرها آموزش ببینند که ازدواج را به عنوان یکی از اهداف مهم زندگی نزد فرزندان، پُررنگ نشان دهند چون متاسفانه گاهی برخی والدین به مشکل دامن میزنند. آنها به فرزندان میگویند: «حرف ازدواج را به میان نیاورید»، «اگر از ازدواج صحبت کنید، دیوانهاید»، «اصلاً به ازدواج فکر نکن و فقط به دانشگاه فکر کن». بعضی از والدین میگویند: «هنوز زود است و تو ـ به اصطلاح ـ هنوز باید جوانی کنی». عدهای نیز میگویند: «تو باید هنوز درس بخوانی، لیسانس و فوق لیسانس بگیری، شغل پیدا کنی». حتی به دخترهای خود میگویند: «تو باید شغل پیدا کنی و دستت در جیب خودت باشد». وقتی هدف، رفتن به دانشگاه شد، سن ازدواج بالا میرود. ایشان با آوردن روایتی از پیامبر اکرم(ص) در خصوص تربیت فرزند و مراحل آن بیان کردند: پیامبر سه مرحله در فرایند تربیت ترسیم کرده است؛ در مرحله سوم: «وَزیرٌ سَبعَ سِنینَ»، در گذشته فرزند از چهارده تا 21 سالگی مسئولیت تحمل بار زندگی را در کنار پدر و مادر میآموخت و وقتی 21 ساله میشد، آدم ورزیدهای بود که میتوانست کار کند و نان درآورد و با سختیهای زندگی دست و پنجه نرم کند؛ اما امروزه چنین نیست فرزندان ما در دوره سوم تازه وارد دانشگاه شده و اصلا وظایف مسوولیت پذیری و قبول آن، آشنایی ندارند.
دکتر واعظ موسوی عامل اقتصادی را یکی دیگر از عوامل افزایش سن ازدواج دانسته و گفتند: مسائل اقتصادی نیز عامل دیگری است؛ ولی بنده بر عامل محدودیت اقتصادی تکیه نمیکنم؛ زیرا معتقدم عامل اقتصادی، همیشه بوده و مختص زمان حال نیست. بیست سال پیش که بنده قصد داشتم ازدواج کنم، مشکل اقتصادی داشتم. آن هنگام بنده نان برای خوردن نداشتم، قادر به تأمین اجاره منزل نبودم؛ ولی با دل و جرأت به ازدواج اقدام کردم؛ اما جوان امروز نمیتواند ازدواج کند؛ چون برای آن تربیت نشده است. دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص نقش مربیان و معلمان در آموزش ازدواج به نوجوانان و جوانان تاکید کرده و ضمن گلایه از عدم نقش آفرینی معلمان بیان کردند: بنده در سمیناری در روز معلم عرض کردم که شما معلمان در دبیرستان به اندازهای که مهارتهای تستزنی را به دانشآموزان آموزش میدهید، درباره مهارتهای مادرشدن و پدر شدن یا مسئولیتپذیری و همسری صحبت نمیکنید. طبیعی است دانشآموزان چیزی در این باره یاد نخواهند گرفت. در واقع آنها هیچ مهارتی به جز مهارت کنکوردادن و... نمیآموزند؛ در نتیجه این فرزند برای ازدواج آمادگی ندارد.
دکتر موسوی در مجموع راهکارهای ذیل را برای حل معضل افزایش سن ازدواج در جوانان بیان کردند:
1- تغییر مدل تربیتی
2- آموزش والدین جهت تغییر نگرش آنها در تربیت فرزندان و اهتمام به ازدواج فرزندان از کودکی
3- لزوم آموزش معلمان در خصوص اجرای برنامه های مناسب ایجاد مهارت ازدواج و مسائل خانواده برای دانش آموزان در مدارس
متن کامل این مصاحبه در پژوهشنامه افق مکث با موضوع علل افزایش سن ازدواج منتشر خواهد شد.