از سوی ديگر، هم چنان كه در برخی روايات تصريح شده، مقصود از اين ولايت، «ولايت اهل بيت(عليهم السلام)» و در رأس آنها «ولايت اميرالمؤمنين علی(عليه السلام)» است. آنچه در اين ميان مهم است توجه به اين نكته اساسی است كه «ولايت اهل بيت(عليهم السلام)» مراتب و شؤون مختلفی دارد و آنچه كه در رواياتْ ركن اسلام، آن هم مهم ترين ركن آن، دانسته شده، اعتقاد به ولايت و پذيرش آن با جميع مراتب و شؤونش می‌باشد. هم چنان كه برخی پنداشته اند، نبايد تصور كرد كه مقصود از اين «ولايت» صِرف «محبت» و «مودّت» اهل بيت(عليهم السلام) است؛ بلكه در مورد ولايت اهل بيت(عليهم السلام) غير از محبت، شؤون و مسايل ديگری نيز مطرح است كه قطعاً يكی از مهم ترين و اساسی ترين آنها مسأله «رهبری» آن بزرگواران پس از پيامبر گرامی اسلام(صلی الله عليه وآله) است.
اتفاقاً آنچه هم در سقيفه نسبت به اميرالمؤمنين(عليه السلام) و پس از آن در موارد ديگر نسبت به ساير ائمه(عليهم السلام) مورد مناقشه قرار گرفت، نه مسأله مودّت و محبت آنان، كه مسأله رهبری آن بزرگواران بود.
از اين رو نبايد هم چون برخی ساده انديشان پنداشت كه اين همه تأكيدها و اصرارها در مسأله «ولايت اهل بيت(عليهم السلام)» صرفاً به موضوع «مودّت» و «محبت» اشاره دارد، بلكه قطعاً مسايل مختلف ديگر، و از جمله مسأله رهبری و آنچه كه امروزه به نام «حكومت» و «سياست» ناميده می‌شود نيز مد نظر بوده است. متأسفانه بايد اذعان كرد كه اين بعد مهم از مسأله ولايت اهل بيت(عليهم السلام) آن چنان كه شايسته و بايسته است مورد توجه قرار نمی‌گيرد.
نيز بايد توجه داشت كه آنچه به عنوان «ولايت فقيه» و فقها در زمان غيبت امام زمان(عليه السلام) مطرح می‌شود و در واقع استمرار همان ولايت اهل بيت(عليهم السلام) و مرتبه‌ای از همان چيزی است كه درباره آن فرموده اند: وَلَمْ يُنْادَ بِشَیْء كَما نُودِیَ بِالْوِلايَةِ. امروزه نيز مسأله «ولايت» هم چنان به عنوان اساسی ترين ركن اسلام مطرح است و اگر مسلمانان به آن توجه و به درستی به مقتضای آن عمل نمايند بسياری از مشكلاتی كه گريبان گير امت اسلامی است مرتفع خواهد شد.
كتابی كه پيش رو داريد گفتارهايی از استاد فرزانه حضرت آيت الله مصباح يزدی ـ دام ظله ـ درباره مسأله «ولايت» است. در اين گفتارها جناب استاد برخی از ابعاد اين موضوع، به ويژه بعد سياسی آن را مورد توجه قرار داده‌اند و با تحليل‌هايی موشكافانه ـ كه از ويژگی‌های مباحث ايشان است ـ برخی نكات ناگفته را در اين زمينه بيان كرده اند.
لازم به ذكر است كه ده گفتار اول اين كتاب حاصل چند سخنرانی است كه استاد در چند جلسه متوالی و در ايام ماه مبارك رمضان ايراد داشته اند، اما هفت گفتار ديگر، كه آنها را با عنوان «گفتارهای ضميمه» آورده ايم، تك سخنرانی‌هايی از جناب استاد است كه چون با موضوع اين كتاب تناسب داشته، آنها را نيز در همين مجموعه گردآوری كرده ايم.
اميد است چاپ و انتشار اين اثر كه با هدف تبيين و ترويج هرچه بيشتر ولايت اهل بيت(عليهم السلام) و گسترش و اعتلای فرهنگ اصيل اسلامی صورت می‌پذيرد، مورد قبول و عنايت حضرت احديت و حضرات اهل بيت معصومين(عليهم السلام) ، به ويژه امام عصر ـ ارواحنا لتراب مقدمه الفداء ـ قرار گيرد.
مركز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی(رحمه الله)
________________________________________
(1). بحارالانوار، ج 68، باب 27، روايت 1.
