موسسه صراط مبین

رنه و ژان دوبوس در كتاب خود در مورد تاريخ اجتماعى سل با عنوان «طاعون سفید» که  در سال 1952 به چاپ رسید،  بیماریها را محرک هایی توصیف كردند كه دوره هاى تاریخ بشر را تقسیم می كنند. ورود کروناویروس به عنوان تهدیدی که توانایی متوقف کردن سیستم بین المللی را دارد، بار دیگر به ما یادآوری کرد که هنوز هم بیماری ها می توانند تاثیرات قدرتمندی بر تمدن بشری داشته باشند.
همان گونه که مرزهای ملی که شامل مولفه های فرهنگی هستند در گذشته نتوانستند مانع نفوذ بیماری های همه گیر شوند، مرزهای کنونی نیز نتوانستند مانع نفوذ یک محرک بیولوژیکی که در طبیعت رخ داده شوند.
کروناویروس از ابعاد مختلف می تواند بر آینده بشریت تاثیر بگذارد. در این زمینه جامعه شناسان، دانشمندان علوم سیاسی، روانشناسان، اقتصاددانان، عالمان دینی، اپیدمولوژیست ها و ... پیش بینی هایی در این زمینه ارائه داده اند که فعلا در حد گمانه زنی های حدس گونه می تواند مورد توجه قرار گیرد و مرور زمان می تواند صحت و سقم این پیش بینی ها را مشخص کند.
فیلیپ لگرین، اقتصاددان بریتانیایی، کروناویروس را به عنوان خطری مرگبار برای جهانی شدن معرفی کرده است. از سوی دیگر می توان چنین نتیجه گرفت که كشورهای مدرن كه میلیارد ها دلار برای اسلحه سازی سرمایه گذاری كرده اند، قادر به محافظت از شهروندان خود نیستند و شهروندان خویش را به خانه ماندن دعوت می کنند، به عبارت دیگر، کروناویروس کارآمدی دولت مدرن را نیز از زیرسوال می برد.
به نظر می رسد گفتمان عمومی در موردکروناویروس با توجه به مناطق متفاوت، تغییر می یابد، بر خلاف کشورهای غربی که بیشتر مباحث متمرکز بر مسائل سیاسی (مانند جهانی شدن و دولت مدرن و ..) است در کشورهایی همچون: ایران، ترکیه و هند متمرکز بر رابطه دین و علم است. موضع گیری هایی که توسط برخی از چهره های مذهبی در کشور برای توجیه شر کروناویروس، یا درمان کروناویروس براساس طب اسلامی یا اثبات حقانیت دین و عجز علم نوین از بروز همه گیری این ویروس و یا ارتباط دادن این همه گیری با نشانه های ظهور و ... سبب موضع گیری مردم خصوصا جوانان بر له یا علیه دین و آموزه های دینی شده است.
اما به صورت کلی می توان چنین نتیجه گرفت که تعطیلی مراسمات مذهبی که برخی بسیار مهم و ضروری شمرده می شوند، به نوعی سبب تضعیف روحیه دینداری در مردم می شود و به عقیده برخی از نویسندگان، كروناویروس به مرور زمان می تواند دین سازمان یافته را دچار چالش کند، به عنوان مثال پس از پایان همه گیری کرونا، حضور مردم در اجتماعات مذهبی با شک و تردید همراه خواهد بود و در نتیجه افراد مذهبی به سمت یک ایمان فردگرایانه تر سوق خواهند یافت.
به نظر می رسد اتفاقاتی چون تنهایی پاپ در مراسم عید پاک و بسته شدن مقدس ترین اماکن اسلامی در مکه و مدینه و بسته شدن حرم های ائمه معصومین در ایران و عراق تاثیر بیشتری در خاطرات جوانان به جا خواهد گذاشت و فاصله آن ها از دین رسمی را بیشتر خواهد کرد.
از سوی دیگر ممکن است این امر موجب بازتعریف نقش دین و به تبع آن نقش متولیان امور دینی در جوامع مختلف شود، به عنوان مثال ممکن است در ایران سازمان روحانیت را به سمت مشارکت بیشتر در خدمات اجتماعی سوق دهد و همانگونه که در شهرهای مختلف طلاب و روحانیون برای کمک رسانی به کادر درمانی وارد عمل شدند و یا در آرامستان ها برای غسل دادن ابدان قربانیان کرونا راسا وارد عمل شدند، در آینده شاهد افزایش این حضور باشیم (حضوری که بنا به دلایل مختلف در دوره جدید کاهش یافته است) و چه بسا شاهد شکل گیری خیریه های درمانی در کنار مراکز دینی و حوزوی باشیم که بخشی از امور آن ها (به صورت خیریه و داوطلبانه) توسط طلاب وروحانیونی انجام شود که دنبال کاهش آلام جسمی و روحی بیماران و نیازمندان هستند.