آتشی که در سال‌های اخیر در نیستان کشورهای اسلامی افتاده است، علاوه بر فتنه‌انگیزی‌های دشمنان اسلام، با برخی رفتارهای افراطی پیروان مذاهب اسلامی افروخته‌تر می‌شود. هرچند درگیری و تکفیر در طول تاریخ اسلام میان مذاهب و اندیشه‌های اسلامی بی‌سابقه نیست اما در دهه‌های اخیر، گسترش بی‌سابقه‌ای یافته و پا را از برخورد اندیشه‌ها و عقاید فراتر گذاشته است. با اندک دقتی در جایگاه اسلام در جهان، اهداف و برنامه‌های دولت‌های غربی، رفتار سران برخی کشورهای اسلامی و غفلت برخی عالمان و بزرگان مذاهب اسلامی پازل تصویر ریشه‌ها و اهداف افراطی‌گری کامل خواهد شد.
بی‌توجهی به موضوع افراطی‌گری و منحصر کردن آن در گروهک‌ها و جنبش‌های برون‌مرزی، اشتباهی است که گاه برخی خواص و مسئولان نیز مرتکب می‌شوند. هرچند دستگاه‌های امنیتی کشور با اقتدار و هوشمندی نگهبان امنیت و همبستگی ملی هستند اما غفلت مسئولان و فعالان فرهنگی از موضوع افراطی‌گری موجب رشد نرم و ساکت ریشه‌های افراطی‌گری در هر دو مذهب شیعه و سنّی می‌شود. افزون بر اینکه بروز درگیری‌های مذهبی در خارج از مرزهای کشور، بر تعامل مذاهب داخلی بی‌اثر نیست.
موضوع افراطی‌گری علاوه بر جنبه‌های امنیتی، سیاسی و تاریخی، جنبه بسیار مهم دیگری دارد و آن بُعد فرهنگی ماجراست. با اصلاح فرهنگی در اندیشه‌ها، ذهنیت‌ها پیش‌فرض‌ها و رفتارهای پیروان و بزرگان مذاهب، زمینه‌های بروز هرگونه تنش را از بین ببرد. نشریه افق مکث در شماره نهم خود، به موضوع افراط، تکفیر و خشونت مذهبی پرداخته و با روش شماره‌های پیشین خود، به مسئله‌شناسی افراطی‌گری پرداخته است.
مطالب این شماره افق مکث را می‌توان در عنوان‌ها و موضوعات زیر خلاصه کرد:
فراتحلیل:
شماره نهم نشریه افق مکث با استفاده از بیش از 75 منبع، در بخش نخست، فراتحلیلی از عوامل، آسیب‌ها و راه‌کارها ارائه داده است. در این بخش عوامل خارجی و داخلی افراطی‌گری در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ذکر شده و سپس آسیب‌های آن و راه‌کارهای جمع‌آوری‌شده از منابع گوناگون ارائه شده است. ازجمله می‌توان به راه‌کارهای کلی زیر اشاره کرد که البته هرکدام دارای زیرمجموعه‌های خُرد هستند: بازنگری در نظام مدیریتی کشور، ظرفیت‌سازی در حوزه تقریب مذاهب، غنی‌سازی امور دینی، ارتقای سطح مشارکتی جوانان در امور نهادی شده، تقویت و تعمیق گرایش به هویت ملی، شتای بخشی به امور توسعه‌ای مناطق اقلیت‌نشین.
پیشینه‌شناسی:
در بخش دوم، پس از مرور دیدگاه‌های علمای شیعه و سنّی درباره وحدت و تقریب مذاهب و جلوگیری از ایجاد تنش بین مذاهب، اقدامات گروه‌های سلفی تکفیری در ایران مانند جند الله، جیش العدل و توحید و جهاد بررسی می‌شود و سپس گروه‌های افراطی شیعیان جریان‌شناسی و تحلیل می‌شوند. در فصل بعدی این بخش، نهادها و اقدامات ایران در مبارزه با افراط‌گرایی بیان شده است.
راه‌کارها:
در بخش راه‌کارها به سراغ 15 نفر از کارشناسان و صاحب‌نظران در زمینه‌های مختلف سیاسی، مذهبی، امنیتی و... رفته و راه‌کارهای پیشنهادی برای مدیران و مسئولان، فعالان فرهنگی، علما، پژوهش‌گران و بزرگان مذاهب جمع‌آوری شده است. این بخش که بیشتر صفحات مجله را به خود اختصاص داده در صفحات پایانی، با عنوان جمع‌بندی خلاصه شده و راه‌کارهای به‌دست‌آمده با تقسیم‌بندی در چهار محور دولت و مسئولان، حوزه علمیه و نهادهای مذهبی، رسانه و آموزش ارائه شده است.
برای تهیه این محصول می توانید با دفتر پژوهش نامه به شماره 02532910663 تماس حاصل نمایید و یا نسخه ی الکترونیکی آن را از لینک زیر دانلود کنید.
