اينك در اين رساله هر دو موضوع به گونه‏ای روشن مطرح گرديده، هرچند درباره ولايت تكوينی بيش از تشريعی سخن گفته شده است.

يادآور می‏شويم: دايره ولايت تشريعی منحصر به آنچه كه بيان كرديم نيست زيرا احكام حكومتی و ولايی بخشی از ولايت تشريعی را تشكيل می‏دهند كه بايد پيرامون آن در «ولايت فقيه» سخن گفت، ولی از آنجا كه سخن درباره ولايت فقيه گسترده‏تر از آن است كه در ساله بگنجد و لذا در بخش تشريعی به موجزگويی پرداخته و بيشترين سخن‏ را درباره ولايت تكوينی آورديم.

تحليل مسائل مربوط به ولاها، به صورت واقع‏بينانه، نظر دو گروه را تأمين می‏كند.

1. غاليان و كسانی كه برای پيامبران و امامان نوعی ربوبيّت می‏انديشند، درحالی‏كه توحيد ربوبی كه يكی از مراتب توحيد است، از آن خدای بزرگ است.

2. كوته‏بينان كه از مقامات والای پيامبران و پيشوايان آگاه نبوده، و برای آنها مقام و منزلتی جز واسطه در تبليغ احكام چيزی نمی‏انديشند. و در بخش چهارم به گونه‏ای به مشكلات اين دو گروه اشاره شده است.

اين رساله با واقع‏بينی و به اتكاء آيات قرآنی راه سومی را برگزيده كه مشايخ اماميه در تمام ادوار، همان را پيموده‏اند و اين مجموعه در اوائل دهه پنجاه به صورت جيبی منتشر شده و از نسخه‏های آن چيزی در دست نيست، اينك با ويرايشی جديد به علاقمندان تقديم می‏شود.

مؤلف: 14/ 11/ 81