موسسه صراط مبین

با توجه به آثار و بركات فراوان محبّت خاندان پيامبر(ص ) برای محبّان آنهاست . كه قرآن كريم آن را مزد رسالت رسول خدا(ص ) قرار داده ، می فرمايد:

((قُلْ لا اَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ اَجْرا اِلا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی ))(215)

بگو در برابر رسالتم مزدی جز دوستی و محبت خويشاوندان از شما نمی طلبم .

در آيه ديگری می فرمايد:

((قُلْ ما سَاءَلْتُكُمْ مِنْ اَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ اِنْ اَجْرِیَ اِلاّ عَلَی اللّهِ))(216)

بگو آنچه به عنوان مزد از شما خواستم ، برای شماست (سودش نصيب شما می شود نه من ) مزد من جز بر خدا نيست .

يـعنی اين دوستی راهی برای تكامل و اصلاح خودتان است . مراد از خويشاوندان در آيه جز علی و فـاطـمـه و حـسـن و حـسـيـن و امـامان از ذريّه حسين عليهم السلام كس ديگری نيست . در تفسيرهای اهـل سـنـت چـنـيـن آمـده اسـت : وقـتـی آيـه مـودّت نـازل گـشـت ، گـفـتـه شـد: ای رسـول خـدا، خـويـشـاونـدان تـو كـه مـحبتشان بر ما واجب است ، چه كسانی هستند؟ فرمود: علی و فاطمه و دو پسر آنان .(217)

عبد العزيز از حضرت امير(ع ) نقل می كند كه فرمود:

((ای عـلی ، ايـن دو؛ يـعـنـی حـسـن و حـسـين مرا غافل كرده اند از اينكه بعد از آن دو كسی را دوست داشـتـه بـاشـم . هـمـانـا پـروردگـارم مـرا بـه دوسـتـی آنـان و دوسـتـدارانـشان ، امر كرده است .))(218)

عـلی بـن جـعـفـر از بـرادرش مـوسـی بـن جـعـفـر(ع ) چـنـيـن نقل می كند:

پيامبر خدا دست حسن و حسين را گرفت و فرمود: كسی كه اين دو پسر و پدر و مادرشان را دوست داشته باشد، در روز قيامت ، در درجه من خواهد بود.(219)

بـريـد عـجـلی مـی گـويـد: درمحضر امام باقر(ع ) بودم ، مسافری از خراسان كه آن راه دور را پـيـاده پيموده بود، به حضور امام شرفياب شد. پاهايش را كه از كفش درآورد، شكافته شده و تـرك بـرداشـتـه بـود. گـفـت : بـه خـدا سـوگـنـد، چـيـزی جـز دوسـتـی شـمـا اهل بيت ، مرا از آنجا به اينجا نياورد. امام فرمود:

بـه خـدا قـسـم ، اگـر سـنـگـی مـا را دوسـت داشـته باشد، خداوند آن را با ما محشور و قرين می گرداند؛ آيا دين غير از محبّت است ؟(220)

پشتوانه عشق و محبّت به امامان عليهم السلام ، ايمان به خداوند است كه در فطرت بشری به امانت نهاده شده و چون فطرتها جاودانی است ، مهر علی و فرزندانش نيز جاودان است .

حضرت علی (ع ) فرمود:

اگـر بـا شـمـشيرم بينی مؤ من را بزنم كه با من دشمن شود، هرگز دشمنی نخواهد كرد و اگر هـمه دنيا را بر سر منافق بريزم كه مرا دوست بدارد، هرگز مرا دوست نخواهد داشت ؛ زيرا اين مـطـلب (درحـكـم الهـی ) گـذشته و بر زبان پيامبر(ص ) جاری گشته كه گفت : ای علی ، مؤ من دشمن تو نمی شود و منافق تو را دوست نمی دارد.(221)

زيارت امام

حفظ شعاير اسلامی از اموری است كه در قرآن و روايات ، مورد سفارش و تاءكيد قرار گرفته است . قرآن می فرمايد:

((وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللّهِ فَاِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ))(222)

و هـر كـس شـعـايـر الهـی را بـزرگ و مـحترم شمارد (خوشا بر او، چرا كه ) اين صفت دلهای با تقواست .

علّت اين همه سفارش و توجّه به حفظ شعاير اسلامی ، شايد اين باشد كه ارزشها و مظاهر مكتب در جـامـعـه هـمـواره زنـده بماند و مردم با توجه به آنها، پاكيها و والاييها و به تعبير قرآن ، تـقـوای دل را به دست بياورند. زيارت قبور پيشوايان معصوم كه الگوهای انسانيّت و مجسّمه هـای تـقـوا و فـضـيـلت هستند، از بارزترين مظاهر تعظيم و حرمت نهادن به شعاير الهی است ؛ زيـرا زيـارت قـبـور امـامـان ، يـك نـوع اعـلان وفـاداری بـه روش ، آرمـان و مـكـتـب آنان و نوعی سپاسگزاری و قدردانی از جانبازيها و فداكاريهای آنان در راه خداست .

محمد بن مسلم می گويد، امام باقر(ع ) فرمود:

شـيـعـيان ما را به زيارت قبر حسين (ع ) فرمان دهيد؛ زيرا زيارت او بر هر مؤ منی كه به امامت حسين (ع ) از جانب خداوند عزّوجل اقرار دارد، واجب است .(223)

حسن بن علی وشّا گويد: از امام رضا(ع ) شنيدم كه فرمود:

((بـدرسـتـی كـه هـر امـامـی بـرگـردن دوسـتان و شيعيانش عهد و پيمانی دارد كه همانا زيارت قـبـورشـان نـشـانـه وفـاداری كـامل و حسن ادای عهد آنان می باشد. هركس به قصد ديدار آنان و تـصـديـق مـقـاصـدشـان بـه زيـارت ايـشـان بـرود، امـامـان او در روز قـيـامـت ، شـفـيـعـش خـواهـند بود)).(224)

زيـارت امـام درهـر حـال و هـر زمـان مـطـلوب اسـت ، ولی در بـعضی از اوقات ، سفارش و تاءكيد بيشتری شده است ، از جمله پس از فراغت از اعمال و مناسك حج .

فـضـيـل مـی گـويـد: امـام بـاقـر(ع ) بـه كـسـانی كه دور كعبه طواف می كردند، نگاهی كرد و فرمود:

((ايـن گـردش دور كـعـبـه در زمـان جـاهـليت نيز بوده ، همانا مردم ، ماءمور به طوافند تا ـ بدين وسـيـله در كـنـار حـج ـ به سوی ما آيند و ولايت و دوستی و محبت خود را به ما اعلان كنند و ياری خود را بر ما عرضه نمايند.))(225)

سـديـر مـی گـويـد: مـن از مـسـجـدالحـرام خـارج مـی شـدم و حـضـرت بـاقـر(ع ) داخل می شد كه حضرت دست مرا گرفت سپس روبروی ((بيت )) ايستاد فرمود:

((ای سدير، مردم ماءمورند كه اين سنگها را طواف كنند. سپس نزد ما آيند و ولايتشان را نسبت به مـا، اعـلان كـنـنـد و ايـن اسـت مـعـنـای گفته خداوند متعال كه فرمود: همانا من می آمرزم كسی را كه تـوبـه كـند و ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد، سپس هدايت شود.(226) بعد حضرت اشاره بـه سـينه اش كرد و فرمود: منظور، هدايت به ولايت ماست . سپس فرمود: ای سدير، پس كسانی را كـه مـانـع ديـن خـدا بـوده و راه آن را بـسـتـه انـد، بـه تـو نـشـان می دهم . و نگاهی به ابوحنيفه و سفيان ثوری كه حلقه وار در مسجد نشسته بودند، انداخت ، پس فرمود: آنان كسانی هستند كه بدون هدايتی از طرف خدا و كتاب روشن مانع از دين خدا شده اند. همانا اين پليدها اگر در خانه هاشان می نشستند، مردم می گشتند و كسی را نمی يافتند كه به آنها از خدا و پيامبرش خبر دهد تا اينكه نزد ما می آمدند پس ما به آنها از خدا و پيامبرش خبر می داديم .(227)

بـپـاس احـتـرام و بـزرگـداشـت امـامان معصوم (ع ) زيارت فرزندان آنان نيز، در روايات ، مورد تـاءكيد و سفارش قرار گرفته و دارای فضيلت و ثواب شمرده شده است ، چرا كه امامزادگان شاخه و برگ درخت نبوّت و ولايت بوده و فرعهايی هستند كه به ريشه ها و اصلهای فضيلت و كمال بر می گردند و زيارت آنها وسيله پيوند و ارتباط با الگوهای تمام عيار اسلام و قرآن است . امام رضا(ع ) فرمود:

نـگاه كردن به ذريّه ما عبادت است . گفته شد: ای پسر پيامبر، آيا نگاه كردن به امامان از شما عـبـادت اسـت يـا نـگـاه بـه تـمـام ذريـّه پـيـامـبر(ص )؟ فرمود: بلكه نگاه كردن به تمام ذريّه پيامبر(ص ) عبادت است تا وقتی كه از برنامه و روش پيامبر(ص ) جدانشده و آلوده به گناهان نگشته اند.(228)

پيامبر اكرم (ص ) فرمود:

كسی كه قصد پيوستن به من دارد و می خواهد نزد من برای او قدرتی باشد كه به واسطه آن روز قيامت شفاعت كنم ، پس با ذريّه من ارتباط و مواصلت جويد و سرور و خوشحالی بر دلشان داخل كند.(229)

عـلامـه مجلسی به نقل از شيخ مفيد فرمود: مستحب است زيارت فرزندان امامان (ع ) بدرستی كه بزرگداشت آنان ، بزرگداشت امامان است .(230)

امام رضا(ع ) در مورد حضرت فاطمه معصومه ((س )) دختر امام موسی بن جعفر(ع ) چنين فرموده :

((مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّةُ))(231)

كسی كه او را زيارت كند، بهشت برای اوست .

مـحـمـد بـن يـحـيـی از بـعـضی از اهل ری چنين نقل می كند: من بر امام حسن عسگری (ع ) وارد شدم ، فـرمـود: كجا بودی ؟ گفتم : امام حسين (ع ) را زيارت كردم . فرمود: بدرستی كه اگر قبر عبد العظيم را كه نزد شماست ، زيارت كنی مانند كسی هستی كه امام حسين (ع )

آيا زيارت قبر پيامبر ((ص )) يا امام شرك است ؟!

پاسخ : قرآن كريم می فرمايد:

اگـر آنـان ، زمـانـی كه به نفس خويش ستم كرده اند، به حضور تو برسند و خود آنان از خدا طـلب آمـرزش كـنند و رسول خدا درباره آنان طلب آمرزش كند، خدا را توبه پذير و مهربان می يابند.(232)

ايـن آيـه گـواه بـر مـشـروع بـودن زيـارت پيامبر گرامی اسلام است ؛ زيرا حقيقت زيارت ، جز حـضـور زيـارت كـننده نزد كسی كه زيارتش می كند و سلام دادن و درخواست حاجت ، چيز ديگری نـيـسـت و آيـه عـمـومـيـّت دارد، هـم زمـان حـيـات پـيـامـبـر(ص ) را شـامـل مـی شـود و هـم زمـان وفـات آن حـضـرت را چـه ايـنـكـه عـبـد اللّه بـن عمر از پيامبر(ص ) نقل كرده كه فرمود:

هر كس قبر مرا زيارت كند، از شفاعت من بی بهره نخواهد بود.(233)

و نيز فرمود:

هـر كـس پـس از مـرگ مـن ، مـرا زيـارت كـنـد، مـثـل ايـن اسـت كـه مـرا در حال حيات زيارت كرده است .(234)

سلام و صلوات بر پيامبر(ص ) و امامان (ع ):

از جـمـله راهـهـای ارتـبـاط مـعـنـوی و پـيـونـد قلبی با امامان عليهم السلام كه در روايات بدان سـفـارش شـده ، سـلام دادن و درود فـرسـتـادن به آن بزرگواران است كه در هر نقطه و زمانی انسان می تواند انجام دهد.

امام صادق (ع ) فرمود:

وقـتـی كـسـی از شـمـا وطـنـش در جـای دوری اسـت ، پـس بـه نـقـطـه بـلنـد منزل خويش برآيد و دو ركعت نماز بخواند و با سلام دادن به سوی قبرهای ما اشاره كند، همانا آن سـلام بـه سـوی مـا ابـو بـصـيـر از امـام صـادق (ع ) چـنـيـن نقل می كند:

خـداونـد هـفـتـاد هـزار فـرشـتـه بـر قـبـر امام حسين (ع ) گمارده كه هر روز با حالت پريشان و غـبـارآلود بـر امـام حـسـيـن (ع ) درود مـی فـرسـتـنـد و بـرای زيارت كنندگان آن حضرت دعا می كنند.(235)

از پيامبر (ص ) نقل شده كه فرمود:

هيچ كس نيست كه بر من سلام كند، مگر اينكه خداوند سلام او را به روح من می رساند و من پاسخ او را می گويم .(236)

فـرسـتـادن درود و صـلوات بر پيامبر گرامی اسلام دارای چنان اهميّت و منزلتی است كه قرآن مـجـيـد، خداوند و فرشتگان را به عنوان درود فرستندگان آن حضرت معرفی كرده و مؤ منان را نيز به پيروی از خدا و فرشتگان امر نموده ، و می فرمايد:

((اِنَّ اللّهَ وَ مـَلائِكـَتـَهُ يـُصـَلُّونَ عـَلَی النَّبـِیِ يـا اءَيُّهـَا الَّذيـنَ آمـَنـُوا صـَلُّوا عـَلَيـْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليما))(237)

خـدا و فـرشـتـگـانـش بـر پـيـامـبـر(ص ) درود مـی فـرسـتـنـد، ای اهل ايمان بر او صلوات فرستيد و تسليم فرمان او باشيد.

روايـاتـی درباره فضيلت و پاداش صلوات بر پيامبر (ص ) و فرزندان معصوم او موجود است كـه لزوم هـمـراهـی صـلوات بـر پـيـامـبـر را بـا صـلوات بـر آل آن حـضـرت ياد آور شده است . انسان ممكن است اين صلوات و سلام را از ناحيه خودش بفرستد يا از خدا درخواست كند كه درود و سلام بر پيامبر (ص ) و امامان نثار كند.

پيامبر اكرم (ص ) فرمود:

ابن قدّاح از امام صادق (ع ) نقل كرده كه فرمود: پيامبر(ص ) فرمود:

كسی كه بر من صلوات بفرستد، خدا و فرشتگانش بر او صلوات می فرستند.(238)

ابـراهـيـم عـبـدالحـمـيـد از امـام بـاقـر(ع ) يـا امـام صـادق (ع ) چـنـيـن نقل می كند:

سـنـگـيـن تـريـن چـيـزی كـه روز قـيامت در ترازوی اعمال قرار داده می شود، صلوات بر محمّد و اهل بيت اوست .(239)

حضرت رضا(ع ) فرمود:

كـسـی كـه تـوانـا نـيـسـت بـر چـيـزی كـه آن را كـفـّاره گـنـاهـانش قرار دهد، صلوات بر محمّد و آل او را زياد كند، همانان صلوات ، گناهان را از بين می برد.(240)