موسسه صراط مبین

با توجه به این که یکی از مهمترین کارکرد اجتماعی مقدسات در ایران، بنای نظام جمهوری اسلامی ایران بر پایه اصول و ارزش های مقدس دینی است، به کارکردهای مقدسات در جامعه می‌پردازیم. برای تحقق این امر ابتدا می بایست مصادیق مقدسات اسلامی را مروری کنیم:
مهمترین مقدسات اسلامی:
1. توحید و ذات اقدس خداوندی: خدای تعالی یکتا و از هر گونه عیب، نقص و پلیدی‌ها منزّه است. و هیچ‌گونه ضعف و ناتوانی در او راه ندارد و خلقت و هستی تمام عالم به او باز می‌گردد. ذات مقدس او بزرگ‌ترین واقعیت غیر قابل انکار عالم هستی است. به همین سبب ما با عبارت «سبحان الله»، (یعنی خداوند پاک و منزّه از هر عیب و نقصی است)، خدا را یاد می‌کنیم.
2. آنچه منتسب به خداوند است: بر این اساس، انبیای الهی، ائمه اطهار، و نیز سیره آنها مقدس هستند.
3. مکان‌هایی که خداوند آنها را مقدس خوانده است: در قرآن کریم از مکان‌هایی با احترام یاد می‌شود و حتی هنگامی که حضرت موسی(ع) به وادی مقدس طوی وارد می‌شود به او دستور می‌رسد که کفش‌هایش را در بیاورد: «إِنِّی أَنَا رَبُّکَ فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوى».در دین اسلام نیز مکان‌هایی مانند کعبه یا  مساجد تقدس ویژه‌ای دارند.
4. زمان‌هایی که مغفرت، رحمت و برکت خاص خداوند در آنها تجلی پیدا می‌کند: ؛ مانند شب‌های قدر، ماه مبارک رمضان، عید فطر و قربان.
کارکرد اجتماعی مقدسات
1. هنجار سازی: احترام به مقدسات در جامعه سبب ایجاد هنجار در جامعه می شود. به طوری که جامعه را از آنارشی نجات خواهد داد.
2. انسجام و همبستگی: باعث انسجام و همبستگی میان افراد جامعه می شود. به عنوان مثال وقتی مردم در مراسم های مذهبی شرکت می کنند همبستگی میان آن ها مضاعف و پیوند میانشان تجدید می گردد.
3. جامعه پذیری: تعظیم به شعائر دینی، جامعه پذیری یا انتقال ارزش ها را از نسلی به نسل دیگر به شکل عمیق تری انجام می دهد.
4. بهبود وضعیت اقتصادی: احترام به مقدسات می تواند (البته به صورت غیر مستقیم) در بهبود وضعیت اقتصادی جامعه و سطح معیشت مردم تأثیرگذار باشد.
5. فرهنگ سازی: همانطور که بالابردن کیفیت حمایت از مقدسات در جامعه با اقدامات فرهنگی امکان پذیر است بهبود آن در سطح رهنگ جامعه مؤثر خواهد بود.
6. احساس خوشبختی: همواره در برخی پدیده ها مانند امنیت سطح احساس وجود آن ها در جامعه نسبت به سطح وجود آن ها به مرانب از اهمیت بالاتری برخوردار است. خوشبختی نیز از جمله این پدیده ها است که با مقدسات در جامعه ایجاد می گردد.
7. امیدواری در جامعه: مقدسات در جامعه سبب بالا بردن سطح امیدواری در جامعه می شود.
8. شجاعت: آگاهی به همراه شجاعت در جامعه می تواند رشد جامعه و تغییر وضع موجود را به همراه داشته باشد
دو نکته حائز اهمیت
نکته اول: غیرت در لغت به معنای دفاع از چیزی محبوب در برابر هرگونه دستبرد و تجاوز است. سرچشمه این واکنش انسان ممکن است حمیت، تعصب و تغیر باشد.   
نکته دوم: غیرت دینی به معنای حمایت از دین و تلاش در نگهبانی از دین و کوشش در خصوص ترویج آن بوده و در آموزه های دینی بدان سفارش شده است. غیرت دینی آن است که هرگاه به دین و مقدسات و ارزش های آن اهانت شود، مسلمانان نباید در برابر آن بی اعتنا باشند بلکه باید با بهره گیری از خرد و زمان شناسی و جامعه شناسی به دفاع از دین و مقدسات آن بپردازند.  
با عنایت به دو نکته بالا و توجه به مصادیق مقدسات اسلامی که در گذشته بیان شد می توان دریافت که تمامی مقدسات اسلامی در رابطه با دین است. دین اسلام به عنوان برنامه جامع زندگی بشر که از جانب خداوند برای انسان به وسیله پیامبران و امامان فرستاده شده است امری مقدس به حساب می آید که احترام به مبانی آن انسان را در راه کمال و سعادت قرارداده و اهانت به مبانی آن وی را در مسیر انحراف قرار خواهد داد. بنابراین کارکردهای حمایت از دین (مقدسات) در جامعه که همان علاقه شدید نسبت به دین است با کارکردهای دین در جامعه منطبق خواهد شد.
در همین راستا اندیشمندان غربی نیز در مورد کارکرد های دین چنین بیان می کنند: 
به عقیده امیل دورکیم جامعه شناس فرانسوی دین دارای چهار کارکرد در جامعه است:
1. دین به واسطه تحمیل انضباط بر نفس و خویشتنداری، انسان ها رابرای زندگی اجتماعی آماده می سازد.
2. تشریفات مذهبی سبب گردهمایی مردم و از این طریق پیوندهای مشترک آن ها را دوباره تصدیق و تأیید می کند و باعث تحکیم همبستگی اجتماعی میان آن هامی شود.
3. با اجرای مراسم دینی، میراث اجتماعی جامعه ایفا و احیا می شود و ارزش های پایدار آن به نسل های آینده منتقل می گردد.
4. دین با برانگیختن احساس خوشبختی در مؤمنان و احساس اطمینان به حقانیت ضروری جهان اخلاقی، که خود جزئی از آن هستند با احساس ناکامی و فقدان ایمان در آن ها مقابله می کند.
توماس اُدی نیز معنا بخشی، هویت بخشی، ایجاد هنجار، مشروعیت بخشی، تغییر وضع موجود و رشددهی را از کارکردهای دین بیان می کند.  
ماکس وبر نیز بر این باور است که نفوذ دین در جامعه می تواند در سطح وسیعی در سیاست و اقتصاد نقش آفرینی کند تا حد شکلگیری و رشد سرمایه داری در آن.  
در نهایت می توان نتیجه گرفت که مقدسات به زندگی معنا و جهت می دهد. ارائه جهان بینی و نگرش کلی هستی شناسانه و ارزشی به جامعه و افراد از کارکردهای مقدسات است. مقدسات امید را در افراد و جوامع زنده نگاه می دارد و میزان رضایتمندی از زندگی را افزایش می دهد. حتی توجه به امور بهداشتی و رعایت پاکیزگی در همه امور در سراسر زندگی، از کارکردهای مهمی است که تأثیر مهمی بر جامعه باقی می گذارد و بسیاری را سر و سامان می دهد.