اصل «ولایت فقیه»، این نقطة درخشان نظام اسلامی که در گذر زمان و حیات پربرکت خود، به خوبی ضرورت وجودی خود را به اثبات رسانده، برای تعالی و رشد هر چه والاتر این نهضت پویا نیز نیازمند تبیین، ترویج و تحقّق علمی و عملی در عمق وجود آحاد و عناصر شکلدهنده و تعالیبخش این نظام به ویژه نخبگان علمی، فرهنگی و سیاسی است.
گرچه از زمان شکلگیری نظام جمهوری اسلامی، دهها جلد کتاب و صدها منشور در این رهگذر به زیور طبع آراسته و کام تشنگان این زلال حقیقت را سیراب کرده است، لکن جایگاه اصلی مهندسی نظام و حفظ خط و جهت آن در معرکههای سخت و گذرگاههای وسوسهانگیز شیاطین عنود ـ که جز به هدم و نابودی این ملّت قدرشناس و با ایمان و استوار نمیاندیشند، ایجاب مینماید تا این سبیل نجات و فلاح را در بیان و نگاهِ ژرف و دقیق هدایتیافتگان به این مقام رفیع، واکاوی نماییم.
چه اینکه ایشان حجت را تمام نموده و برایمان شبههای باقی نگذاشتهاند، نکند ما نیز مخاطب کلام نورانی حضرت امیرالمؤمنین (علیهالسلام) قرارگیریم:
«لَوِ اقْتَبَسْتُمُ الْعِلْمَ مِنْ مَعْدِنِهِ وَ شَرِبْتُمُ الْمَاءَ بِعُذُوبَتِهِ وَ ادَّخَرْتُمُ الْخَيْرَ مِنْ مَوْضِعِهِ وَ أَخَذْتُمُ الطَّرِيقَ مِنْ وَاضِحِهِ وَ سَلَكْتُمْ مِنَ الْحَقِّ نَهْجَهُ لَنَهَجَتْ بِكُمُ السُّبُلُ وَ بَدَتْ لَكُمُ الْأَعْلَامُ وَ أَضَاءَ لَكُمُ الْإِسْلَامُ فَأَكَلْتُمْ رَغَداً وَ مَا عَالَ فِيكُمْ عَائِلٌ وَ لَا ظُلِمَ مِنْكُمْ مُسْلِمٌ وَ لَا مُعَاهَدٌ...»؛ اگر علم و دانش را از معدنش به دست میآورديد؛ و آب را گوارا مینوشیدید و خير و خوبی را از جايگاهش دریافت ميكرديد؛ و راه را از آن قسمت که روشنتر است، طی میکردید؛ و در راه حق، درست گام برميداشتيد؛ راهها برای شما روشن ميگشت و نشانهها برای شما آشكار و اسلام برای شما ميدرخشيد، و به خوشی و فراوانی ميخورديد، و عائلهمندِ گرفتاری در ميان شما باقی نمیماند، و به هيچ مسلمان و غير مسلمانی كه در عهد و پيمان شمايند، ستم نميشد...
لذا بر آن شدیم تا در مجموعهای مختصر ـ و به عنوان حلقة اول از کتب سطحبندیشده در موضوع ولایت فقیه ـ به ارائة دیدگاه مبارک حضرت امام خمینی (قدس سره) و خلف صالح و برحقش؛ رهبر معظم انقلاب (ادام الله ظله) بپردازیم.
برای تهیة این مجموعه، ابتدا مجموعة بیانات و نوشتارهای این دو بزرگوار جمعآوری و پس از تنظیم نمایههای موضوعی و فهرستنویسی از موضوعات، حداکثر دقت در طبقهبندی موضوعات و استخراج نظام موضوعات به عمل آمد تا محصول این پژوهش با منظومة فکری این بزرگواران انطباق بیشتری داشتهباشد.
نکات قابل توجه در این اثر:
1. با مراجعه به بانکهای سؤالات موجود در موضوع ولایت فقیه، چه در محیطهای دانشجویی و چه در میان دیگر جوانان جامعه، میبینیم که امکان پاسخگویی کامل و دقیق به اکثر قریب به اتفاق پرسشهای مطرحشده، از مجموعه بیانات این دو بزرگوار ـ که به حق، برجستهترین کارشناسان دینی اند ـ وجود دارد؛ که این خود خبر از اشراف این بزرگواران نسبت به فضای ذهنی جوانان جامعه و دغدغة پاسخگویی به سؤالات رایج و شبهات پیدا و پنهان در این موضوع محوری معارف دین دارد.
2. ارائة استدلالهای محکم و قابل درک برای سطوح مختلفِ مخاطبین، که از ویژگیهای کلام حضرت امام (قدس سره) و خلف صالح آن بزرگمرد، رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) است.
3. توجه به چالشهای علمی و اجتماعی بحث ولایت فقیه و تبیین مدخلها و شیوههای پاسخگویی به شبهات این حوزه با استنادات قوی از آیات و روایات در سرفصلهای مختلف این موضوع، یکی دیگر از ویژگیهای کم نظیر این اثر است.
4. نظام موضوعات جامع و طبقه بندی علمی مباحث مطرح شده در بیانات این دو بزرگوار که دستیابی به مباحث موردنظر را برای مخاطب آسان میکند.
دربارۀ جلد سوم
اصلیترین بحثهای مطرح در حوزة ولایت فقیه در جلد سوم از این مجموعه، مورد بررسی قرار میگیرند.
تاریخچه، تعریف و ادّلة اثبات ولایت فقیه، وظایف و اختیارات ولیفقیه و همچنین بحث «مطلقه بودن ولایت فقیه»، از مباحث چالشی در این حوزه است. «ضمانتها و عوامل بازدارنده ولیّ فقیه از استبداد» و «اولیه یا ثانویه بودن احکام ولیّ فقیه» نیز از دیگر موضوعاتی است که در این جلد روشن میگردد.
در اینجا لازم است از پژوهشگران محترم دفتر فرهنگی فخرالأئمه (علیهمالسلام) که در تهیه این اثر نقش داشته اند؛ حجج اسلام سید علیاصغر اسدی، حمید عسگرلو، محمدرضا رهامی، حمدالله علیرضالو، رمضانعلی رحمتی، غلامرضا شاهلو، محمدرضا طاهری و آقایان سیدفخرالدین موسوی، مجید تقیزاده و محمد جوادی صمیمانه قدردانی کنیم.
امید كه «جامعة اسلامی ما بتواند با حركت به سمت اهداف عالية اسلام، فقه اسلامی را به طور كامل در همة شؤون و همة كيفيات زندگی خود به اجرا برساند و انشاءاللّه حضور ولیفقيه و نظام ولايت فقيه، ما را به سمت حاكميت روزافزون اسلام در امور اجتماعی و فردی ما سوق بدهد.»
و من الله التوفیق و علیه التکلان
احمد پناهیان
دفتر فرهنگی فخرالأئمه(علیهمالسلام)
