دکتر محمدی ابتدا در مورد نحوه محدودسازی افراطیگری مذهبی و درمان بسترهای تعارض بین شیعه و سنی پرداخته و گفتند: باید درباره بحث سلفیگری دقت کنیم؛ چرا که یک طیف و یک جریان نیست بلکه سلفیگری سطوح و جریانهای بسیار مختلفی دارد. اگر ما همه این طیفها را به یک چشم ببینیم، باعث میشود نتوانیم راهکار خوبی تدبیر کنیم. برای مثال ما میتوانیم امام خمینی را سلفی بگوییم؛ سلفی به این معنا که مایل به احیای اسلام راستین و اصیل بودند. امام خمینی هم مایل به احیای اسلام راستین و اصیل بود. باید به طبقهبندی و طیفبندیهای مختلفی که در جهان اسلام با عنوان سلفیگری داریم توجه کنیم. سیدجمال، سیدقطب، محمد البنا (رئیس و پایهگذار اخوان المسلمین) همه در طیفهای سلفی قرار میگیرند. اندیشمندان و پایهگذاران انقلاب اسلامی در ایران با این آثار آشنا بودند. مقام معظم رهبری چند کتاب سیدقطب را ترجمه کرده است، این نشان میدهد ما با بخشی از لایههای سلفیگری میتوانیم ارتباط برقرار کنیم. قبل از هر چیز در مورد گروههای تکفیری و افراطی فکر میکنم لازم است به یک نکته کلی توجه شود، و آن اینکه بررسی جریانهای افراطگرا یا بنیادگرای افراطی، با تعابیر مختلفی که بیان میشود، بدون توجه به متغیرهای بینالمللی و خارج از جهان اسلام، قابل تحلیل نیست. یعنی اگر بخواهید این جریانها را خوب تحلیل کنید لازم است به مسائل خارج از جهان اسلام هم دقت کنید. در مدلهای مختلفی که برای تحلیل و بررسی این جریانها بیان میشود؛ یک رویکرد با توجه به فضای بینالمللی است. دکتر محمدی در ادامه در خصوص نقش رسانه و تالیف قلوب بوسیله آن گفتند: در کشور ما حتی در مناطقی که فکر میکنید شدیدترین تقابل وجود دارد مثل غرب کشور، بحث تقابل خیلی کم است چون بیشتر شاخهایاند؛ گرایشهای شاخهای خیلی به ما نزدیکاند و ما مشکل کمتری داریم، در شرق کشور یعنی منطقه سیستان و بلوچستان شاید مشکل داشته باشیم. رابطه بسیار خوبی بین شیعه و سنی برقرار است و آنها با هم ازدواج میکنند. رسانهها باید این مسائل را پوشش بدهد. در هفته وحدت به مولودی، شعر و نمایش مراسم مذهبی اهل سنت اکتفا میکنند در حالی که مردم قم و تهران که مرکز کشور هستند از این مسائل اطلاع ندارند. در چابهار زن و شوهر راحت زندگی میکنند و مشکلی ندارند، بچههای شیعه میگویند مادر ما سنی است در زمان مراسم مثل بقیه دوستان که مادرشان شیعه است به ما میگوید چرا به مراسم نمیروید در مراسم شرکت کنید. پژوهشگر جامعه المصطفی در خصوص نقش مجمع تقریب و اینکه چه کارهایی میتوانند ادر رابطه با این موضوع نجام دهند بیان کرد: مجمع تقریب باید نقش فعالتری داشته باشند باید بگویم فضای اهل سنت ما تا آنجایی که بنده نگاه کردم و با یکی دو نفر از افرادی که در مسئله تقریب کارهای متعددی انجا م میدهند صحبت کردم، یک فضای قبیلهای است. در شرق کشور فضای زندگی اهل سنت قبیلهای است، در غرب کشور نیز اهل سنت در فضایی قبیلهای زندگی میکنند. به نظر من مجمع تقریب برای اینکه داخل کشور را بیشتر تحت پوشش قرار دهد باید روی نخبگان اهل سنت سرمایهگذاری کند. من از کارهای مجمع تقریب اطلاعات دقیقی ندارم ولی میدانم زحمات زیادی میکشند و کارهای زیادی میکنند اما باید با فضای نخبگان اهل سنت بیشتر ارتباط بر قرار کنند. حجت الاسلام محمدی در خصوص اینکه چگونه میتوان از نزدیک شدن حوزههای علمیه اهل سنت به سلفیها جلوگیری کرد گفتند: عامل اصلی، ترویج سلفیگری بعضی حوزههای علمیه هستند، حوزه های پاکستان یکی از مهمترین عوامل سلفیگری در افغانستان، پاکستان و هند است. حوزههای علمیه بهعنوان کانون سلفیگری در جهان مطرح اند که بر حوزههای علمیه ایران بهخصوص سیستان و بلوچستان تأثیر میگذارد یعنی بسیاری از افرادی که در حوزه های علمیه سیستان و بلوچستان ایران درس میدهند یا مؤسس حوزه علمیهاند؛ فارغالتحصیل مدارس افغانستان، پاکستان و هند هستند. در این عرصه تجربه های ناموفقی داشته ایم. مثلاً وقتی خواستیم مستقیم ورود کنیم و در کتابهای درسیشان، دخالت کنیم؛ آنها واکنش نشان دادند. ما دو کار میتوانیم انجام دهیم یکی اینکه حوزههای علمیه اهل سنت چه در غرب و چه در شرق کشور که از گرایشهای سلفی دورند، قدری حمایت کنیم. مثل گرایشهای بریلوی، گرایشهای تصوف و ... ، این راهی هست که فکر میکنم جواب میدهد چرا که غیرمستقیم است و مقاومت برانگیز نیست. نکته دوم اینکه بزرگان افراطی حوزههای علمیه اهل سنت را با یک برنامه مدون و حساب شده جذب کنیم.
همچنین گرایشهای ملیگرایی را تقویت کنیم. و بگوییم ما همه ایرانی هستیم، این خیلی تأثیر دارد اینکه شیعه و سنی باید منافع ملی را مد نظر قرار دهد، تقویت احساس تعلق به ایران و ایرانی بودن باعث میشود که واگراییها کم شود. ایشان در پایان افزودند: در کلِ جهان اسلام، 50 درصد جریانات اهل سنت با شیعه همسو هستند، 40 درص همسو نیستند ولی عناد هم ندارند، 10 درصد هم معاندند. ما فقط به اندازه 10 درصد از جریان اهل سنت معاند داریم در حالی که 100 درصد را با این چوب 10 درصد میزنیم؛ درحالی که میتوانیم کاری کنیم 50 درصد همسو 40 درصد را تحریک کنند و 90 درصد جمعیت همسو شوند و 90 درصد خودشان با آن 10 درصد معاند برخورد خواهند کرد و نیاز نیست ما ورود کنیم. این بحث مهمی است که متأسفانه به آن اهمیت نمیدهند. جامعه ما فکر میکنند اهل سنت همه معاندند.
حجت الاسلام دکتر محمدی در مجموع راهکارهای ذیل را برای حل معضل تنش بین شیعه و سنی بیان کردند
خلاصه راهکارها:
1- تفکیک جریانهای سلفی افراطی از غیرافراطی و جلوگیری از دشمن تراشی و استفاده از ظرفیت جریانات همسو
1- ایجاد فضای گفتمانی با جریانهای سلفی با توجه به اشتراکات مقابله با استعمار و ...
2- تقویت تقریب در رسانه ها، با ترسیم زندگی مسالمت آمیز شیعه و سنی، شخصیت های تقریبی، توطئه های دشمن، دشمن واحد
3- استفاده از ظرفیت نخبگان سنی در مراکزی با گرایش قومی و قبیله ای
4- تمایز بین همگرایی فقهی شیعه و سنی با همگرایی سیاسی و تمرکز بر همگرایی سیاسی
5- تقویت دین شناسی عقل گرا برای مقابله با جریانات سلفی
6- تقویت هویت ملی برای ایجاد همگرایی
7- برائت جستن از شیعه افراطی توام با بیان جواب علمی به آن ها
8- فعالیت های اقتصادی و ارائه خدمات به اهل سنت
9- استفاده از نیروهای بومی برای مسئولیت ها در مراکز سنی نشین
10- ارتقاء معرفت دینی و بصیرت برای جلوگیری از سوء استفاده های دشمن
11- تقویت نهادهای مردمی مانند بسیج در مناطق سنی نشین
12- استفاده از ظرفیت هیئات در مقابله با افراطی گری