صراط مبین : نقش تربیتی خانواده‌ها ( والدین ) برای جلوگیری از اثرات سوء بازی‌های رایانه‌ای چیست؟
خانواده در این زمینه نقش بسیار مهمی خواهد داشت. والدین باید معنای تربیت را بدانند؛ زیرا ضعف نظارت بر بازی‌های رایانه‌ای، ناشی از عدم اطلاع والدین از مفاهیم تربیت صحیح است. ما در متون مذهبی روایتی را از پیامبر صلی الله علیه و آله داریم که در این روایت، خانواده‌ای را لعن و خانواده‌ای را دعا نموده‌اند:
خدا رحمت کند والدینی را که به سبب اعمال شایسته خود ، سبب رشد و شکوفایی استعداد فرزندان خود شدند و خداوند لعنت کند والدینی را که با اعمال ناشایسته خود، سبب عاق شدن فرزندان خود می‌شوند.
معنای عاق شدن هم این نیست که فرزند را به سمت جهنم سوق بدهند بلکه معنایش این است که پدر و مادر زمینه را برای رشد منفی فرزند فراهم کنند. اعتقاد بنده این است که پدر و مادر باید مفهوم صحیح تربیت را بدانند. به نظر بنده تربیت یعنی بسترسازی مناسب برای به فعالیت در آوردن استعدادهای بالقوه مثبت فرزند. والدین هیچ‌وقت به فرزندان‌شان غذای مسموم نمی‌دهند و هیچ‌وقت کاری نمی‌کنند که او مریض بشود، ولی متأسفانه ما پدر و مادرهای یخچالی هستیم! یعنی می‌گوییم بگذار فرزندان‌مان بخورند و چاق شوند و زیر رادیکالیسم بروند؛ به این معنا که نظارتی به غذا خوردن آنان نداریم؛ لذا قرآن می‌فرماید: «فلینظر الانسان الی طعامه؛ انسان باید نگاه کند چه غذایی می‌خورد». برخی از مفسّرین گفته‌اند: کتابی هم که انسان می‌خواند جزئی از غذای او است. امروز با توجه به تغییرات و تحوّلات هزاره سوم، همه این برنامه‌ها غذا محسوب می‌شود.
صراط مبین : بطور مشخص وظایف والدین در مواجهه با بازی‌های رایانه‌ای چیست ؟
والدین در مواجهه با بازی‌های رایانه‌ای وظایفی دارند که در اینجا به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:
1. تسلّط بر اعصاب:
والدین باید در مواجهه با این قضایا بر اعصاب خودشان مسلّط باشند؛ چون تربیت ، کار بسیار سختی است. والدین باید بدانند که هیچ روان‌شناسی بازی‌های رایانه‌ای را تا قبل از سنین دبستان توصیه نمی‌کند. «پروفسور سمیعی» می‌گوید: «کودکان باید حداکثر چند دقیقه در روز را بازی‌های فیزیکی انجام بدهند»؛ کودک حتی اگر حین بازی فیزیکی زمین بخورد و دستش بشکند، می‌شود آن را با گچ درست کرد، ولی خدا نکند روح بچه با این بازی‌ها بشکند! بدترین بازی‌های ما در گذشته بازی «تاپ تاپ خمیر» بود و مانند آن! اما حالا چه شده است که فرزندان ما بازی کشت و کشتار انجام می‌دهد؟!
2. شناسایی روحیه فرزندان:
به این معنا که بدانند با توجه به گروه سنّی خودشان چه نوع غذاهای روحی و روانی و بازی‌هایی را باید داشته باشند. تحقیقات نشان داده است که چون روحیه فرزندان خود را نمی‌شناسیم، اکثراً این موارد را اجرا نمی‌کنیم.
3. پرهیز از بزرگ نمایی مسئله
4. اعمال مدیریت در خانه:
من به شدت با محدود کردن و با آزادی فرزندان به طور مطلق مخالفم! ما باید با توجه به گروه سنّی خودشان با آنان رفتار کنیم؛ خوشبختانه امروز وزارت آموزش و پرورش تعدادی از بازی‌های رایانه ای را فیلتر کرده است! به نظر من حتی ضرر این بازی‌هایی که وزارت آموزش و پرورش تأیید کرده کمتر از فیلتر شده‌ها نیست. امروز حتی صدای غربی‌هایی که برای من و شما کار می‌کنند در آمده است؛ یک ماه قبل یکی از کارکنان دانشگاه «شیکاگو» می‌گفت: خودمان از این وضعیت خسته شده‌ایم؛ فرزندان ما رفتارهای ضد اجتماعی دارند! به قول فرانسوی‌ها «الیناسیون یا الینیشن»، یعنی از خود بیگانه شده اند، یعنی هر چه تلاش می‌کنند که این محصول را مدیریت کنند نمی‌شود. مدیریت در این زمینه یعنی یک زمان مشخص با یک بازی مشخص و مهم‌تر از همه جایگزین کردن این نوع بازی‌ها با انواع بازی‌ها و تفریحات سالم گروهی؛ مثلاً پدری با چند نفر از فرزندان خود جمع می‌شوند و فوتبال بازی می‌کنند یا با هم به استخر می‌روند، این اقدام یک نوع جایگزین کردن است؛ لذا تحرّکات جسمانی برای فرزندان اهم مسائل است.
5. رعایت جدیّت، صمیمیت و قاطعیت در خانه:
من به شدت مخالف باج دادن به فرزندان و به شدت مخالف شرطی‌کردن فرزندان هستم؛ ما باید در کنترل این‌ها به همان اصلی که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند عمل کنیم: «یرفع لی فی کل یوم من اخلاقه علما و یأمرنی بالاقتداء به»؛ امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید: رسول خدا صلی الله علیه و آله با شیوه الگویی با من رفتار می‌نمود.
6. مدیریت زمان :
یکی از چیزهایی که پدر و مادر باید رعایت کنند «مدیریت زمان» است؛ بسیار مهم است که در این مسئله مدیریت زمان داشته باشیم؛ حتی اگر دوازده فرزند هم دارید باید زمانی را صرف کار کنید و زمانی را به فرزندان خود اختصاص بدهید. این سبک زندگی‌ای است که از 1400 سال پیش تا امروز و تا عصر ظهور کاملاً کاربرد دارد. امروز مشکلات با یک شیفت کاری حل نمی‌شود؛ زیرا باید اجاره خانه‌اش را بدهد؛ ولی اعتقاد بنده این نیست، اعتقاد بنده به «کاراشی» نیست؛ اعتقاد بنده این است که «رزقکم فی السماء»؛ امام صادق علیه السلام فرمود: «الرزّق مقسوم؛ رزق تقسیم شده است». رزق تضمین شده است. متأسفانه در جامعه ما خداوند فراموش شده است! «و لا تکونوا کالذین نسوا الله فانساهم»؛ «و من اعرض عن ذکری فانّ له معیشة زنکا».
والدین در مدیریت زمان عملا باید چه کار کنند؟ باید به اعصاب خودشان مسلّط باشند. من مطمئنم که اکثر والدین ما حتی یک کتاب درباره تربیت فرزند نخوانده‌اند! من این اصل را برای بسیاری از خانواده‌ها گفتم، آن‌هایی هم که بدان عمل کردند موفق شدند؛ فرض کنید ظهر جمعه است و در حال تماشای فیلم سینمایی تلویزیونی هستید که ناگهان زنگ درب خانه را می‌زنند و آقای قوی‌دل با فرزندانش وارد خانه می‌شوند؛ شما تلویزیون را خاموش می‌کنید تا با آنان باشید؛ چون جذابیت‌شان برای شما بیشتر از فیلم است. حالا اگر آقای ضعیف‌دل با دو فرزندش آمد، شما می‌گویید من خوشم نمی‌آید، بچه‌اش لوس است؛ شما بروید داخل آن اتاق، من می‌نشینم اینجا و فیلم تماشا می‌کنم! اعتقاد خود من این است_ خودم هم بدان عمل کرده‌ام_ که جاذبه‌های خانه را باید زیاد کنیم؛ جاذبه‌های خانه باید قوی‌تر از جاذبه‌های بیرون از خانه باشد؛ یعنی جاذبه‌ی پدر و مادر و بستر خانواده باید قوی‌تر از تبلت و موبایل و اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای و... باشد؛ زیرا اگر جاذبه‌های ما قوی باشد، فرزندان کمتر سراغ چیزهای دیگر می‌روند؛ ولی اگر دافعه‌ی ما قوی‌تر از جاذبه‌ی ما باشد، بچه هم به سراغ چیزهای دیگر می‌رود. این نکته بسیار مهم است که اگر والدین هزاره سوم بخواهند فرزندان خود را از آسیب‌های اینترنت و دیجیتال حفظ کنند باید قوی‌تر باشند. اگر دافعه‌ها قوی باشد، بچه غذا هم که می‌خورد، موبایل دردست دارد.
متن تفصیلی مصاحبه در ویژه نامه موسسه مطالعاتی صراط مبین درج خواهد شد.
