موسسه صراط مبین

صراط مبین : آیا باغلبه فرم بر محتوا ، به اهداف متعالی عزاداری ها خواهیم رسید؟
موضوع عزاداری و انحراف در آن از مقولاتی است که اگر در مورد آن چاره‌اندیشی نشود مؤلفه‌های متعدد فرهنگی و دینی ما را به چالش می‌کشاند؛ چون تشیّع از طریق عزاداری توانسته است معارف اصیل خود را به جامعه منتقل کند. شیعه تا کنون از جلسات عزاداری به عنوان یک محمل استفاده کرده و به ‌وسیله آن توانسته اسلام سیاسی را حفظ کند. برخلاف اهل تسنن که به راحتی به سمت سکولاره شدن حرکت می‌کنند. ما در عزاداری فقط معارف دینی را منتقل نمی‌کنیم بلکه معارف دین سیاسی را نیز منتقل می‌کنیم. عزاداری یک حربه سیاسی کارآمد علیه ظلم و‌ جور و طاغوت است. اهمیت عزاداری تا حدی است که «فوکویاما» دانشمند شهیر غربی می‌گوید: برای زمین زدن شیعه باید بال سرخ و سبز او را ناکارآمد کنیم.
انگشت اشاره‌ او در بال سرخ به سمت مداحان است. همچنین «مایکل برانت» رئیس سابق ساز‌مان سیا می‌گوید: برای جلوگیری از نفوذ شیعه باید عاشورا را ناکارآمد کرد.
این‌ها نشان‌گر اهمیت این موضوع است. اتفاقی که امروز در حال وقوع است، فقط غلبه شکل بر محتوا نیست بلکه علاوه بر آن محتواها نیز در حال ضعیف شدن است و شکل و ساختار عزاداری‌ها نیز شکل صحیحی نیست؛ یعنی تهدید سه جانبه است. در چنین عزاداری‌ای شور جای شعور و احساس جای معرفت را خواهد گرفت که این عوارض زیادی دارد. وقتی جامعه‌ای احساس‌زده شد، احساس اول با یک احساس جایگزین ، از میان خواهد رفت؛ مثلاً اگر سبک مداحی موسیقی‌محور شد، شور مداحی با حضور یک موسیقی بهتر از بین خواهد رفت؛ لذا اگر گریه در عزاداری‌ها بدون پشتوانه معرفتی بود، با یک محرّک عاطفی جدید در جامعه از بین خواهد رفت؛ چون احساسات زودگذرند و وقتی موضوعی زودگذر شد با جایگزین‌های مصنوعی از میان خواهد رفت. برخلاف باورهای عمیق و همراه با معرفت که خیلی دیر در معرض آسیب‌ها قرار می‌گیرند.
صراط مبین : چه راهبردها، سیاست‌ها و اقدامات کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدتی را از منظر حقوقی برای جلوگیری از آسیب های مطرح شده پیشنهاد می‌کنید؟
راهکارهای حقوقی و غیر حقوقی متعددی را می‌توان بیان کرد؛ حسن راهکارهای حقوقی این است که امور را نهادمند می‌کنند و این موجب می‌شود که قوام بیشتری پیدا کنند؛ اما راهکارهای بنده صرفاً حقوقی نبوده و بدین شرح می‌باشند:
1-مشخص سازی سیاست و ضوابط نظام اسلامی در موضوع عزاداری: نظام اسلامی باید مشخص کند که عزاداری‌ها با چه کیفیتی برگزار شود.
2-تشکیل نظام صنفی و حرفه‌ای مداحان (مانند نظام پزشکی) که دارای وظایفی از قبیل می‌باشد:
- اعطای مجوز به مداحان؛
-انجام استعلامات لازم از دستگاه‌های نظارتی و امنیتی برای اعطای مجوز مداحی؛
- آموزش مداحان؛
- نظارت‌های دوره‌ای بر مداحان؛
- پیگیری شکایات مردمی از مداحان؛
-تدوین ضوابط دریافت حق‌الزحمه مداحی.
3- شناسایی و برخورد دستگاه های حکومتی با مداحانی که اصرار بر پوچ کردن مجالس عزاداری از حیث شکل و محتوا را دارند.
4- تربیت مداح طلبه و برگزاری دورهای مستمر آشنایی با مبانی دینی و تاریخ اسلام و مسائل معنوی برای مداحان توسط حوزه‌های علمیه سراسر کشور و تأسیس مرکز تخصصی تربیت مداح از میان طلاب در کنار دیگر مراکز تخصص حوزوی.
5- برگزاری جلسات توجیهی مستمر برای متولیان هیئت‌های عزاداری.
صراط مبین : چه الزاماتی نسبت به اجرایی شدن راهکارهایی که بیان فرمودید مورد نیاز است؟
لازمه های اجرایی شدن راهکارها عبارتند از:
1.  تدوین سیاست‌های نظام در حوزه مناسک اسلامی؛
2.  تدوین قانونی در مجلس برای تأسیس نظام صنفی مداحان که برای ارائه این طرح می‌توان از ظرفیت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در قم نیز بهره گرفت.
3.  ابلاغ ضوابط اجرایی مصوبات مجلس توسط مراکز متوّلی مثل ساز‌مان تبلیغات اسلامی.
صراط مبین : برخی معتقدند راهکارهایی از جنس راهکارهای بیان شده موجب حکومتی شدن این برنامه عظیم فرهنگی خواهد شد؛ پاسخ شما در این باره چیست؟ آیا دلایل اینکه این‌گونه راهکارها تاکنون اجرایی نشده است همین است؟
اولاً آیا در حکومت ولایت فقیه هم باید نگران حکومتی شدن باشیم؟! محل طرح این شبهه به حکومت‌های طاغوتی باز می‌گردد، نه به حکومتی که در رأس آن یک فقیه عالم عادل با تقوا و مدیر و مدبّر حضور دارد. آیا طبق مقدمه قانون اساسی، ولی فقیه ضامن عدم انحراف سازمان‌ها از وظایف اصیل اسلامی نیست؟ آیا ناظر مسائل اسلامی در جامعه ولی فقیه نیست؟
ثانیاً راهکارهای ارائه شده غیر حکومتی بود. مانند تشکیل نظام صنفی مداحان یا تربیت طلبه مداح و...، البته امور نظارتی و حمایتی به عهده دستگاه‌های حکومتی است.
نکته نهایی اینکه حوزه علمیه در این مسئله باید مسئولانه‌تر ورود نماید. حوزه باید در مسائل دینی فعال ما یشا باشد. امروز حوزوی‌ها خیلی خود را از این مسئله کنار کشیده‌اند. مدیریت دینی کشور بر عهده حوزه‌ها است، لذا نباید همه چیز را به گردن دولت انداخت. حوزه باید در تدوین قوانین و حتی دفاع از طرح خود در مجلس و نظارت بر اجرای آن نقش مؤثرتری ایفا نماید.